SPD, czyli po co wpinać się w rower?

Obok firmy LOOK, drugim wynalazcą rozwiązań zatrzaskowych była japońska marka Shimano, która w 1990 roku opatentowała najsłynniejszy system zatrzaskowy - SPD (Shimano Pedaling Dynamics). SPD to zintegrowany system buta i pedału, który umożliwia przeniesienie energii rowerzysty na system napędowy roweru. W skład systemu wchodzą  dwa elementy: but i pedał. Buty muszą mieć specjalne miejsce na zamontowanie tzw. bloków, które wpinają się w zatrzaski umiejscowione na pedałach.

Zobacz też: 26 czy 29 cali? A może 27,5? O dylematach kolarzy górskich.

Zasada działania takiego rozwiązania jest prosta. But z zamontowanym blokiem wciskamy w zatrzask na pedale, podobnie jak w przypadku butów narciarskich. Mechanizm blokujący odsuwa się do tyłu i blok zostaje unieruchomiony. Wypięcie polega na przekręceniu stopy w prawo lub w lewo, aż blok uwolni się z zatrzasku. Podczas ewentualnej wywrotki pedały powinny zapewnić samoczynne uwolnienie nogi.

Od chwili wprowadzenia przez firmę Shimano pedałów SPD, inne firmy zaczęły robić swoje wersje tego systemu. Niektóre z nich są kompatybilne z systemem SPD, np. firm: Author, BBB, Bontrager, Ritchey, Wellgo czy VP. Jednocześnie pojawiły się na rynku konkurencyjne systemy mocowania butów do pedałów, niekompatybilne z tym proponowanym przez Shimano. Można tutaj wymienić takie marki jak: Time, Bebop, Speedplay oraz Crank Brothers. Rozwiązania wspominanej wcześniej firmy LOOK są również niekompatybilne z systemem shimano.

Ciekawym rozwiązaniem jest system marki Crank Brothers, zwany potocznie "ubijaczkami do jajek" (Egg Beater - patrz fot.). Konstrukcja ta charakteryzuje się niesłychaną prostotą mechanizmu i zdolnością wpięcia się do pedału z czterech stron. Ażurowa budowa pedału powoduje łatwiejsze wpinanie się w trudniejszych warunkach takich jak błoto czy śnieg.

We wszystkich systemach pedałów zatrzaskowych występuje tzw. luz roboczy. Jest to ruch w płaszczyźnie poziomej, jaki może wykonać but rowerzysty bez wypięcia się. W Shimano jest to ok. 10°, w innych systemach luz może dochodzić do 20° (Crank Brothers). Większy luz umożliwia stopie większą zdolność ustawienia się na pedale w wygodnej pozycji. W pedałach z mniejszym luzem roboczym szybciej wypniemy nogę. W większości systemów możemy regulować siłę wypięcia buta z pedału, wyjątkiem jest system Crank Brothers, gdzie jest stała niezmienna siła potrzebna do wypięcia.

Zobacz też: Test roweru składanego Tern Verge P9

Wśród zalet systemu SPD i mu podobnych należy wymienić na pewno eliminowanie zsuwania się stopy z pedałów, co znacznie ułatwia jazdę (szczególnie w terenie). Poza tym, dzięki stałemu, twardemu połączeniu stopy z pedałem, następuje lepsze przeniesienie siły z nogi na korbę. Dzięki temu połączeniu możemy także pedał "ciągnąć" do góry, a nie tylko pchać, co ma niebagatelny wpływ na moc z jaką pedałujemy i szybkość do jakiej możemy rozpędzić rower. Korzyścią z przypięcia jest też utrzymywanie całej nogi w stałej, ustalonej, zdrowej dla rowerzysty pozycji (oczywiście przy założeniu, że mamy dobrze ustawione bloki).

Wśród wad pedałów zatrzaskowych można wymienić jedynie potrzebę zainwestowania w odpowiednie buty i same pedały oraz początki nauki techniki jazdy, które bywają ciężkie. Mogą wtedy zdarzyć się upadki, ale jak mawiają - trening czyni mistrza.

Dla kogo SPD to dobre rozwiązanie? Oczywiście korzystają z niego wszyscy ścigający się, czy jeżdżący poważniej kolarze, ale pedały zatrzaskowe przydadzą się również osobom jeżdżącym turystycznie . Przy czysto rekreacyjnych wycieczkach noga robi tysiące obrotów, więc lepiej jak ruch jest powtarzalny, stopa jest ustawiona w jednym, optymalnym, miejscu. Przypięcie do pedałów eliminuje również możliwość ześlizgnięcia się stopy z pedału podczas jazdy w deszczu, czy po prostu po mokrym podłożu. Poza tym gdy stopa utrzymywana jest w jednej pozycji, kolano jest mniej narażone na przeciążenia.

Jeśli zamierzamy używać SPD do jazdy turystycznej, można pomyśleć nad butami z bardziej miękką podeszwą niż w zawodowych modelach. W takim bucie spokojnie możemy zejść z roweru i wygodnie chodzić, co może okazać się nieocenione podczas wycieczek . Ważnym jest, aby pamiętać przy zakupie butów i pedałów z systemem zatrzaskowym o konieczności prawidłowego wyregulowania bloków.

Przygotował Adam Sypniewski z rowereo.pl