Rowerem w Miasta: Mapowanie środowiska interesariuszy - jak wykorzystać szansę okresu, gdy moc truchleje

Jedną z zasad dobrego tekstu jest pisanie opracowań o niskim wskaźniku mglistości. O ile pamiętam - chodzi o minimalizowanie liczby zdań wielokrotnie złożonych oraz słów pięciosylabowych i dłuższych. Dzisiejszy tytuł nie spełnia tego wymogu, ale może poniższe zapisy okażą się wystarczająco jasne.

Lake Sagaris, promująca zarówno tworzenie miast włączających ruch rowerowy w główny nurt ich rozwoju, w swojej pracy wykorzystała dorobek ekspertów holenderskiej prowincji Brabant (łatwo się kojarzy z brabanckimi koronkami), którzy stworzyli dla swoich potrzeb często stosowaną w praktyce zarządzania projektami macierz czteropolową. Jej nazwa tłumaczona dosłownie brzmi: mapa ekologii aktorów. W tytule użyłem innego sformułowania, ale w ostatecznym rachunku chodzi o to, by raczej rozumieć jej treść niż zastanawiać się nad poprawnością tłumaczenia jej nazwy.

Jak każda macierz czteropolowa stosowana w analizie strategicznej ma ona służyć analizie. Chodzi o uporządkowanie refleksji, jak wpływać na osoby decydujące o warunkach ruchu rowerów w mieście. Nie wszyscy decydenci mają odpowiednią wyobraźnię, by rozumieć korzyści z miasta, które już jest rowerowe . W naszej grze o miasto przyjazne ludziom, które jest miastem wyraźnie innym niż miasto tworzone (świadomie lub nieświadomie) głównie lub wyłącznie z myślą o użytkownikach samochodów lub o możliwości szybkiej jazdy nimi w każdych warunkach, będziemy mieli do czynienia z różnymi interesariuszami - aktorami sceny miejskiej. Do naszych propozycji będą się odnosić osoby lub przedstawiciele organizacji, które mogą mieć większy lub mniejszy wpływ na szansę ich realizacji (zwykle będziemy przekonani o ich oczywistej sensowności, ale nie próbujmy zakładać że prawda jest tylko jedna i my ją znamy).

Będziemy mieli do czynienia z osobami, których stanowisko można zakwalifikować ze względu na dwa aspekty: siłę wpływu na możliwość realizacji naszych propozycji (mniejszą lub większą) oraz postawę wobec naszych inicjatyw / propozycji: negatywną lub pozytywną.

Jak przedstawimy to na wykresie o dwóch osiach, mamy czteropolową macierz. Na jej dolnym, lewym polu znajdą się osoby lub organizacje mające negatywny stosunek do danej propozycji, ale mające stosunkowo niewielki lub żaden wpływ na szansę jej wdrożenia - nazwiemy ich outsiderami. Lake Sagaris uważa, że głównym narzędziem oddziaływania na nich jest informowanie ich. Zwykle stanowi to istotną część naszych działań.

Ich wynikiem może być przesunięcie outsiderów na prawe dolne lub lewe górne pole naszej macierzy; nie wykluczajmy także szansy przesunięcia ich na prawe górne jej pole. Na prawym dolnym polu mamy fanów - naszych zwolenników. Są oni pozytywnie ustosunkowani do naszych inicjatyw, ale mają niewielki lub żaden bezpośredni wpływ na to, czy one będą one realizowane czy nie. Aby zwiększyć szansę ich wdrażania warto ich mobilizować.

W lewym górnym polu macierzy znajdują się oponenci naszych inicjatyw. Na tym polu plasujemy osoby, lub struktury organizacyjne, które mają duży wpływ na to co się w mieście dzieje lub będzie dziać, ale mają do naszych inicjatyw stosunek negatywny. Takie podmioty warto angażować w dyskusję lub prowadzenie badań. Wiadomo - na początku będą nas ignorować, później będą ośmieszać, później będą z wami walczyć. Dlatego możemy ich określić oponentami, chociaż niekiedy będą nas traktować jak wrogów. Przygotujmy się do sytuacji, gdy w końcu, przekonani w taki czy inny sposób, będą kiedyś głosić tezę, że to właśnie oni wystąpili z proponowanymi przez nas pomysłami. W każdym razie myślmy o pożądanym przez nas miejscu dla nich w jakiejś przyszłości: jak nam się uda, to zostaną naszymi partnerami.

Pozostaje do wykorzystania jeszcze jedno pole macierzy (mapy) ekologii aktorów (środowiska interesariuszy). Mieszczą się w nim osoby i instytucje (organizacje), które mają duży wpływ na sytuację w mieście, a jednocześnie są one pozytywnie nastawione do naszych propozycji. Powinniśmy dążyć do sytuacji, w której to pole będzie najliczniej obsadzone. Naszym zadaniem będzie współpracować z osobami czy organizacjami, które się tam znajdują lub znajdą dzięki działaniom perswazyjnym: nas samych lub naszych fanów (zwolenników, sojuszników ). Cała macierz wygląda mniej więcej tak:

  graf.

Jak pisze Lake Sagaris: Kluczem dobrej strategii jest zrozumienie, że musimy grać na wielu strunach jednocześnie. Niekiedy grupy aktywnych - pro-rowerowych mieszkańców zwracają się do przyjaźnie nastawionych polityków, albo też rozmawiają jedynie z kadrą techniczną biur rozwoju miasta lub biur projektowych przygotowujących plany przebudowy infrastruktury miejskiej. Ale najważniejsze jest doprowadzenie wszystkich graczy/ interesariuszy do wspólnego stołu i rozmawianie z nimi w skoordynowany sposób. Poprawia to jakość krążących między nimi informacji, cały proces zmian staje się czytelny, przezroczysty, pomaga w znajdowaniu rozwiązań korzystnych dla wszystkich.

Nigdy nie używajmy - również w rozmowach prowadzonych we własnym gronie słów obraźliwych: typu urzędasy lub ynżynierowie. Teza, że język jest to coś co nas odróżnia od zwierząt i urzędników nie jest prawdziwa, choć niekiedy może nam się tak wydawać. W okresie świątecznym zresztą nawet zwierzęta mówią ludzkim głosem. Weźmy udział lub zorganizujmy jakiś rowerowy przejazd Mikołajów - pokażmy, że nawet zimą można jeździć - z korzyścią dla siebie i dla miasta, zwłaszcza dla wyobraźni jego decydentów. Wszystkim życzę: Szczęśliwego Rowerowego Roku!

dr Piotr Kuropatwińskidr Piotr Kuropatwiński Roman Jocher

Dr Piotr Kuropatwiński, od wiosny 2010 roku wiceprezydent Europejskiej Federacji Cyklistów, pracuje w charakterze starszego wykładowcy w Katedrze Polityki Gospodarczej Uniwersytetu Gdańskiego. Od 1999 roku uczestniczy lub inicjuje i współorganizuje szereg inicjatyw mających na celu poprawę jakości życia w wybranych miastach i gminach Pomorza (w tym oczywiście w Gdańsku), traktując rozwój komunikacji rowerowej nie jako cel sam w sobie, ale jako narzędzie rozwoju regionu. Najpełniej dał temu wyraz w "Zielonej Księdze": "Koncepcji rozwoju systemu komunikacji rowerowej województwa pomorskiego" dostępnej m.in. na stronie internetowej Pomorskiego Stowarzyszenia 'Wspólna Europa' . W 2010 roku wraz z zespołem PSWE opracował założenia Gdańskiej Karty Mobilności Aktywnej, podpisanej przez przedstawicieli kilkunastu gmin i miast Pomorza i innych regionów kraju - stanowi ona fundament powstałej w kolejnym roku Polskiej Unii Mobilności Aktywnej (PUMA) - organizacji zrzeszających innowacyjnie myślące o sprawach rozwoju lokalnego samorządy lokalne. W odróżnieniu od wielu promotorów roweru główną uwagę kieruje na pokazywanie zalet rozwoju ruchu rowerowego, który odbywa się, a także może i ma prawo odbywać się bezpiecznie i komfortowo na zwykłej sieci ulicznej, a nie tylko i nie głównie na specjalnie wyznaczonych udogodnieniach (drogach dla rowerów), tworzonych niestety w Polsce nadal głównie kosztem przestrzeni chodników lub terenów zielonych.

Większy

Angażuj Współpracuj

Wpływ na szanse realizacji

Partnerzy

Oponenci

Zwolennicy/ fani

Outsiderzy

Informuj Mobilizuj

Mniejszy

Stanowisko wobec danej propozycji

Negatywne Pozytywne

Źródło: Lake Sagaris: Cyclists' Grass Roots Democracy - The importance of strategic participation. Santiago de Chile, Chile, w: Cyclists' and Cycling Around the World. Fondo Editorial Pontificia Universidad Catolica del Peru, 2013

Więcej o:
Copyright © Agora SA